Γλωσσάρι (3/3)

Παράκτια ύδατα (Coastal water): αναφέρονται τα επιφανειακά ύδατα που βρίσκονται στην πλευρά της ξηράς μιας γραμμής κάθε σημείο της οποίας βρίσκεται σε απόσταση ενός ναυτικού μιλίου προς τη θάλασσα από το πλησιέστερο σημείο της γραμμής βάσης από την οποία μετράται το εύρος των χωρικών υδάτων και τα οποία, κατά περίπτωση, εκτείνονται μέχρι του απώτερου ορίου των μεταβατικών υδάτων.

Περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού (River basin district): η θαλάσσια και χερσαία έκταση, που αποτελείται από μία ή περισσότερες γειτονικές λεκάνες απορροής ποταμού μαζί με τα συναφή υπόγεια και παράκτια ύδατα, και η οποία προσδιορίζεται ως η βασική μονάδα διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταμού.

Πληροφορία, Ενσωμάτωση, Εφαρμογή (3I approach: Information, Integration, Implementation) -Η αποτελεσματικότητα του διαχειριστικού σχεδιασμού μεγιστοποιείται όταν υπάρχει: α) σωστή πληροφόρηση των κοινωνικών εταίρων, β) ενσωμάτωση της πολιτικής διαχείρισης με άλλες πολιτικές που αφορούν τη συγκεκριμένη περιοχή στην οποία λειτουργεί μια εγκατάσταση και γ) η εφαρμογή των διαχειριστικών σχεδίων με τρόπο υποδειγματικό και με συνέπεια στον αρχικό σχεδιασμό.

Πράσινη Χημεία (Green Chemistry): Η προσέγγιση του κλάδου της Χημείας σύμφωνα με την οποία σχεδιάζονται ή χρησιμοποιούνται διεργασίες και παράγονται χημικά προϊόντα που μειώνουν ή περιορίζουν τη χρήση ή την παραγωγή επικίνδυνων ουσιών. Σύμφωνα με τη προσέγγιση αυτή χρησιμοποιούνται εναλλακτικές πρώτες ύλες, υδατικά αντί οργανικά διαλύματα και διαλύματα και διαλύτες, οδοί σύνθεσης και ανάκτηση των χρησιμοποιούμενων ουσιών. Μέχρι τώρα οι παραγωγικές διαδικασίες σχεδιάζονταν ώστε να έχουν τη μέγιστη απόδοση με το ελάχιστο κόστος. Τώρα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι τοξικές/οικοτοξικές επιπτώσεις των πρώτων υλών και των παραπροϊόντων/ υποπροϊόντων στο σχεδιασμό ώστε τελικά να ελέγχεται και το κόστος για την εξουδετέρωση- απομάκρυνση των επικίνδυνων ουσιών που απαιτείται από τη νομοθεσία και την τήρηση των όρων της αειφόρου ανάπτυξης. 

Πράσινοι Λογαριασμοί (green accounting): Η αναγνώριση, ιεράρχηση, ποσοτικοποίηση και κυρίως «εσωτερίκευση»/ενσωμάτωση του κόστους που προκύπτει από την χρήση του περιβάλλοντος (χρήση ή πώληση των φυσικών πόρων και των προϊόντων τους) στα οικονομικά μεγέθη (ΑΕΠ, τελικό κόστος προϊόντος κτλ).

Προσαρμογή (adaptation): Πρωτοβουλίες και μέτρα για τη μείωση της τρωτότητας (vulnerability) των φυσικών και ανθρωπογενών συστημάτων ενάντια στις υφιστάμενες ή μελλοντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Προσδοκώμενα αποτελέσματα (outcomes): αφορούν όσα πρέπει να πράξουν, να μάθουν, κ.λπ. οι εκπαιδευόμενοι με το τέλος ενός προγράμματος. Η επιτυχία τους είναι μετρήσιμη και επομένως, βοηθούν στην αξιολόγηση του προγράμματος. Συχνά μάλιστα, ταυτίζονται με τις ερωτήσεις αξιολόγησης αυτού. Ουσιαστικά, τα προσδοκώμενα αποτελέσματα αποτελούν τη μετάφραση των στόχων του προγράμματος σε συγκεκριμένες γνώσεις, συμπεριφορές, δεξιότητες, στάσεις, κ.λπ.

Προσέγγιση προσαρμογής, Περιβαλλοντική διαχείριση προσαρμογής (Adaptive approach, Adaptive environmental management): Η συλλογή εννοιών, τεχνικών και διαδικασιών για το σχεδιασμό διαχειριστικών σχεδίων και εναλλακτικών πολιτικών ως μια δομημένη διαδικασία «μάθησης στην πράξη» ('learning by doing'). Παρέχει ένα φόρουμ μέσα στο οποίο άνθρωποι με διαφορετικούς ρόλους και προοπτικές μοιράζονται ιδέες και αναπτύσσουν νέες. Φέρνει κοντά διαφορετικές προσεγγίσεις και απόψεις καθώς και εμπειρίες από άλλες περιοχές και σχετικά θέματα. Η προσέγγιση προσαρμογής στις διαχειριστικές στρατηγικές επιτρέπει ρυθμίσεις και αλλαγές στις αποφάσεις και το σχεδιασμό που βασίζονται στην προηγούμενη γνώση και εμπειρία ώστε να μεγιστοποιηθεί το όφελος και να βελτιστοποιηθούν οι υπάρχουσες και μελλοντικές πρακτικές και πολιτικές.

Προσέγγιση στο άκρο του σωλήνα (End of pipe approach): Αποτέλεσε μία από τις πρώτες προσεγγίσεις αντιμετώπισης του περιβαλλοντικού προβλήματος σύμφωνα με την οποία οι αντιρρυπαντικές τεχνολογίες εφαρμόζονται εφόσον έχουν δημιουργεί οι περιβαλλοντικές πιέσεις.

Σημείο ή κέντρο ή εστίαση ελέγχου (Locus of control): Το σημείο ή κέντρο, ή εστίαση ελέγχου είναι μια ψυχολογική μεταβλητή που αναφέρεται στην πεποίθηση που έχουν τα άτομα για το βαθμό που οι ίδιοι είναι σε θέση να επηρεάσουν τη ζωή τους. Μερικοί άνθρωποι θεωρούν ότι με τις αποφάσεις και τις πράξεις τους έχουν ισχυρό έλεγχο στη διαμόρφωση της ζωής τους (εσωτερικό σημείο ελέγχου) ενώ άλλοι ότι τα γεγονότα στη ζωή τους καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από παράγοντες έξω από τον έλεγχό τους, όπως οι γονείς, οι πολιτικοί, η τύχη, οι συγκυρίες κ.α. (εξωτερικό σημείο ελέγχου).

Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Strategic Environmental Impact Assessment): Μελέτη των Επιπτώσεων που δύνανται να προκύψουν από την εφαρμογή σχεδίων, προγραμμάτων ή πολιτικών. Προηγείται συνήθως της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για ένα συγκεκριμένο έργο.

Σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (Public-Private Partnership -P3 - PPP): Περιγράφει μια κυβερνητική υπηρεσία ή επιχείρηση του ιδιωτικού τομέα η οποία χρηματοδοτείται και λειτουργεί μέσω της συνεργασίας της κυβέρνησης και μίας ή περισσότερων εταιρειών του ιδιωτικού τομέα. Σε ορισμένους τύπους P3 η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τα φορολογικά έσοδα ως κεφάλαια για επενδύσεις και τα έργα διεξάγονται από κοινού με τον ιδιωτικό τομέα ή κατόπιν συμβάσεων. Σε άλλους τύπους P3 οι επενδύσεις γίνονται από τον ιδιωτικό τομέα στο πλαίσιο συμβάσεων ενώ η κυβέρνηση παρέχει συμφωνημένες υπηρεσίες. Οι συνεισφορές της κυβέρνησης μπορεί να είναι και σε είδος (συνήθως η μεταβίβαση των υφιστάμενων στοιχείων ενεργητικού).

Τυπική εκπαίδευση (formal education): αναφέρεται στο ιεραρχικά δομημένο και χρονολογικά διαβαθμισμένο εκπαιδευτικό σύστημα που ξεκινά από την Πρωτοβάθμια μέχρι και τα ανώτερα στάδια της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Πρόκειται δηλ. για την εκπαίδευση που παρέχεται από τα σχολεία, τα κολέγια, τα πανεπιστήμια κ.λπ., για την οποία μπορεί να χορηγηθεί πιστοποιητικό. Η τυπική εκπαίδευση περιλαμβάνει, εκτός από τις γενικές ακαδημαϊκές σπουδές, πληθώρα εξειδικευμένων προγραμμάτων και ιδρυμάτων πλήρους τεχνικής και επαγγελματικής κατάρτισης.

Υπόγεια ύδατα (Ground water): το σύνολο των υδάτων που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους στη ζώνη κορεσμού και σε άμεση επαφή με το έδαφος ή το υπέδαφος.

Φέρουσα Ικανότητα ενός Συστήματος (Carrying Capacity). Είναι η ικανότητα ενός συστήματος (π.χ. οικοσυστήματος) να διατηρήσει την λειτουργικότητά του π.χ. να συντηρήσει έναν πληθυσμό,  δεδομένων των διαθέσιμων φυσικών πόρων (τροφή, νερό, ενδιαιτήματα).